Ngày nay, trong các văn bản của nhà nước Việt Nam thường thấy câu khẩu hiệu: "Xây dựng một nước Việt Nam dân giàu nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng và văn minh"; còn trong các tài liệu sử Việt đều nói nước ta có ba, bốn (thậm chí là năm) nghìn năm văn hiến, văn minh. Chẳng hạn, trong Bình Ngô Đại Cáo đã tuyên: "Như nước Đại Việt ta từ trước / Vốn xưng nền văn hiến đã lâu"... Tại sao chúng ta đã có nền văn minh, văn hiến đã lâu, bây giờ mới xây dựng?
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia định nghĩa văn minh: "Văn minh là sự kết hợp đầy đủ các yếu tố tiên tiến tại thời điểm xét đến để tạo nên, duy trì, vận hành và tiến hoá xã hội loài người. Các yếu tố của văn minh có thể hiểu gọn lại là di sản tích luỹ tri thức, tinh thần và vật chất của con người kể từ khi loài người hình thành cho đến thời điểm xét đến. Đối nghịch với văn minh là hoang dã, man rợ, lạc hậu. Khái niệm văn minh chỉ mang tính tương đối, có tính so sánh tại thời điểm xét đến mà không có giá trị tuyệt đối.". Giáo sư Trần Ngọc Thêm cắt nghĩa văn minh: "Văn minh (văn = vẻ đẹp, minh = sáng) là khái niệm mang tính quốc tế, có nguồn gốc từ phương Tây đô thị và chỉ trình độ phát triển nhất định của văn hoá chủ yếu về phương diện vật chất". Hai khái niệm trên đều đề cặp đến hai yếu tố vật chất và tinh thần tuy mức độ có khác nhau.
Trước đây, thực dân pháp xâm chiếm nước ta cũng từng tuyên bố: Đem lại văn minh cho An Nam! (Việt Nam chưa có văn minh?) Sau chiến tranh, chúng ta thường ca ngợi: Việt Nam đã đánh thắng hai cường quốc văn minh Pháp và Mỹ. (Việt Nam văn minh hơn?) Viện dẫn dài dòng những đều trên để thấy rằng có nhiều cách hiểu về "văn minh".
Vậy văn minh Việt là gì? Có thể tham khảo các giải thích sau:
Một giáo sư Việt: "Có nhiều nền văn minh. Việt Nam có nền văn minh lúa nước đã mang lại những giá trị văn hoá nhân văn, đạo đức, lễ độ, là sức mạnh của dân tộc Việt Nam, cần bảo vệ chống lại những yếu tố dã man của hiện đại."
Một nhà báo Mỹ: "Văn minh có nghĩa là thực hiện tất cả cái gì tốt đẹp, tiến bộ, tức là tinh hoa của truyền thống cổ Việt Nam và điều gì hay nhất của cái mới, bất cứ từ đâu đến ..., chống bạo lực, ích kỷ và tham tàn."
Việt Nam hiện nay, có xu hướng nghiêng theo hiện đại nhiều hơn mà bỏ quên văn minh, văn hiến Việt. Nhiều công trình xây dựng cấm cúi chạy theo "tầm thế kỉ" không đoái hoài đến văn hoá, môi trường, tâm linh... Còn nhiều cơ chế phản văn minh mà báo chí đã phản ánh. Đó chưa phải là xây dựng nước Việt văn minh!
Hoàng Lạc
0 comments:
Post a Comment