Đến khoa hiếm muộn của bệnh viện Từ Dũ hàng ngày, có thể thấy số lượng bệnh nhân ở khoa ngày càng tăng và độ tuổi bệnh nhân cũng ngày càng trẻ hóa.
Hiếm muộn, khó có con… đã trở thành nỗi ám ảnh đe dọa đến hạnh phúc của nhiều cặp vợ chồng trẻ. Nguyên nhân nào gây ra tình trạng trên và cách chữa trị có dễ dàng?
Thế nào là hiếm muộn?
Vợ chồng bạn bị xem là hiếm muộn khi quan hệ với nhau bình thường (không dùng bất cứ một biện pháp tránh thai nào) từ 1 năm trở lên nhưng vẫn chưa có dầu hiệu thụ thai. Theo số liệu thống kê, tỉ số hiếm muộn ở các nước tiền tiến từ 10 – 15%.
Hiếm muộn có hai loại nguyên phát và thứ phát. Nguyên phát là dùng cho những cặp vợ chồng chưa bao giờ có thai, và thứ phát là đã từng có thai, dù có sinh con hay sẩy thai, và bây giờ khó khăn trong việc có thai trở lại.
Theo nghiên cứu, hiếm muộn thường do cả hai vợ hoặc chồng. Số liệu thống kê cho thấy tỉ suất giữa hai phái là tương đương nhau, tuy nhiên vẫn có 10% không rõ nguyên nhân.
Nguyên nhân từ nữ giới
- Liên quan đến vấn đề rụng trứng. Có thể người vợ mắc phải chứng rối loạn các tuyến nội tiết hoặc có vấn đề ở buồng trứng như ít, không đều hoặc không rụng trứng… Yếu tố tâm lý được xem là có ảnh hưởng rất nhiều đến tình trạng này.
- Nguyên nhân do ống dẫn trứng. Vòi trứng có thể bị tắt do viêm nhiễm trong quá trình nạo hút thai, đặt vòng tránh thai, viêm nhiễm vùng chậu do Clymydia. Vòi trứng cũng có thể bị nhiễm trùng bởi các bệnh lậu, lao… Hoặc một số ít là do ảnh hưởng bởi dị tật vòi trứng…
- Một số nguyên nhân khác là do những triệu chứng về màng bụng, các cuộc giải phẫu cũ làm sẹo dính, viêm nhiễm ổ bụng bởi vỡ mủ ruột thừa, xơ tử cung làm tinh trùng khó di chuyển, chất nhờn cổ tử cung không tốt… Cũng có một số ít người tử cung lại có kháng thể chống tinh trùng, nhưng trường hợp này khá hiếm.
- Hiếm hơn nữa là những phụ nữ bị hội chứng rối loạn nhiễm sắc thể bẩm sinh, gọi là hội chứng Turner. Bình thường, nam giới có hai nhiễm sắc thể XY, nữ có hai nhiễm sắc thể XX. Người bị hội chứng Turner thì chỉ có một là X, không thể thụ thai vì tử cung hay buồng trứng bị teo không hoạt động được.
Nguyên nhân từ nam giới
- Có thể do việc sử dụng các loại thuốc lâu dài làm hại tinh và tinh trùng, như thuốc đau bao tử Tagamet, kháng sinh Erythromycin, Tetracycline, Septra, Furadantin, thuốc colchicin trị bệnh gout, thuốc lợi tiểu… dẫn đến vấn đề làm tinh trùng yếu, ít hoặc dị dạng. Những loại thuốc này có thể làm cho số tinh trùng bị giảm sút hoặc mất hẳn.
- Khoảng 6% số đàn ông hiếm muộn là do chứng "ẩn hoàn" (cryptorchidism). Tinh hoàn của thai nhi ban đầu nằm ở trong bụng. Khi sắp lọt lòng mẹ sẽ theo hai cái ống hai bên xuống bìu. Nếu một hay hai tinh hoàn còn nằm ở trong bụng, nghĩa là bị chứng ẩn hoàn. Khi đó cần phải mổ để đưa xuống đúng vị trí từ khi trẻ còn nhỏ, nếu để lâu dễ bị ung thư tinh hoàn. Người đàn ông bị ẩn hoàn, dù chỉ là một bên, thì việc sản xuất tinh trùng của tinh hoàn bên kia (nằm ở bìu như thường) cũng bị sút giảm.
- Ngoài ra, ở đàn ông cũng có người tự sinh ra kháng thể chống lại chính tinh trùng của mình. Thuờng thì tinh trùng nằm cô lập trong tinh hoàn, không giao tiếp với hệ tuần hoàn, nên những bạch cầu thuộc hệ thống miễn nhiễm không có dịp nhận biết tinh trùng để mà phản ứng lại. Nhưng nếu tinh hoàn bị chấn thương mạnh, bị xoắn, hoặc bị bệnh hoa liễu thì sự ngăn cách với hệ tuần hoàn bị ảnh hưởng, thành ra có thể sinh kháng thể tự hại tinh trùng của mình. Bệnh hoa liễu có thể làm hư ống dẫn tinh, cũng có người ống dẫn tinh bị nghẹt bẩm sinh.
- Mắc phải hội chứng Klinefelter. Đây là một bệnh bẩm sinh, do nhiễm sắc thể giới tính của nam đáng lẽ là XY, thì lại là XXY. Những người này thường không có tinh trùng.
- Các yếu tố trong sinh hoạt hàng ngày cũng có thể làm cho đàn ông bị yếu sinh lý như hút thuốc lá (làm cho tinh trùng di chuyển chậm), dùng rượu bia, ma tuý, mặc quần lót quá chật, béo phí… làm giảm lượng testosterone, và giảm số tinh trùng một cách đáng kể.
Ngoài các nguyên nhân trên, ngày nay những nghiên cứu cũng cho thấy stress cũng là một trong những yếu tố quan trọng gây ra chứng vô sinh ở nam giới.
Chữa trị như thế nào?
Các phác đồ điều trì hiếm muộn phổ biến thường tùy vào nguyên nhân, nhưng khả năng thành công trên mỗi bệnh nhân thường không dễ vì còn tùy thuộc vào rất nhiều yếu tố. Đơn giản nhất, là những trường hợp bất thường về rụng trứng. Thuốc Clomiphene giúp cho trứng rụng và giải quyết được một số lớn vụ hiếm muộn do trứng rụng. Thường thì nếu quá 3 kỳ kinh nguyệt mà không có kết quả thì không có hy vọng gì nhiều. Thuốc này hay làm cho sinh đôi , sinh ba, v.v…
Ngoài ra, thì tùy nguyên nhân mà cách chữa trị khác nhau. Có khi phải dùng những hormone khác. Có những trường hợp cần giải phẫu. Có những bệnh phải chữa bằng trụ sinh… Và hầu hết phải tìm đến "phao cứu sinh" là thụ thai nhân tạo.
Những kỹ thuật thụ tinh nhân tạo điển hình
1. Kỹ thuật tiêu chuẩn dùng đã lâu, là lấy trứng của người nữ hòa với tinh trùng người nam đã được rửa sạch để 48 giờ cho thành phôi, rồi đặt vào tử cung để tiếp tục mang thai.
2. Lấy một hay nhiều trứng hòa với tinh trùng như trên, nhưng thay vì đưa vào tử cung, lại đưa ngay vào ống dẫn trứng để sinh phôi tại đó (sau đó phôi tự động đi về tử cung như khi thụ tinh tự nhiên).
3. Cách thứ ba là hòa trứng với tinh trùng, rồi nuôi trong 24 giờ, sau đó mới đặt vào ống dẫn trứng như cách thứ hai.
4. Phương pháp tân tiến nhất, gọi là Tubal Embryo Transfer, viết tắt là TET thì nuôi lâu hơn 24 giờ mới chuyển vô ống dẫn trứng, cũng có khi giữ cái phôi đông lạnh để dành trước khi đưa vào ống dẫn trứng.
Hiếm muộn, khó có con… đã trở thành nỗi ám ảnh đe dọa đến hạnh phúc của nhiều cặp vợ chồng trẻ. Nguyên nhân nào gây ra tình trạng trên và cách chữa trị có dễ dàng?Thế nào là hiếm muộn?
Vợ chồng bạn bị xem là hiếm muộn khi quan hệ với nhau bình thường (không dùng bất cứ một biện pháp tránh thai nào) từ 1 năm trở lên nhưng vẫn chưa có dầu hiệu thụ thai. Theo số liệu thống kê, tỉ số hiếm muộn ở các nước tiền tiến từ 10 – 15%.
Hiếm muộn có hai loại nguyên phát và thứ phát. Nguyên phát là dùng cho những cặp vợ chồng chưa bao giờ có thai, và thứ phát là đã từng có thai, dù có sinh con hay sẩy thai, và bây giờ khó khăn trong việc có thai trở lại.
Theo nghiên cứu, hiếm muộn thường do cả hai vợ hoặc chồng. Số liệu thống kê cho thấy tỉ suất giữa hai phái là tương đương nhau, tuy nhiên vẫn có 10% không rõ nguyên nhân.
Nguyên nhân từ nữ giới
- Liên quan đến vấn đề rụng trứng. Có thể người vợ mắc phải chứng rối loạn các tuyến nội tiết hoặc có vấn đề ở buồng trứng như ít, không đều hoặc không rụng trứng… Yếu tố tâm lý được xem là có ảnh hưởng rất nhiều đến tình trạng này.
- Nguyên nhân do ống dẫn trứng. Vòi trứng có thể bị tắt do viêm nhiễm trong quá trình nạo hút thai, đặt vòng tránh thai, viêm nhiễm vùng chậu do Clymydia. Vòi trứng cũng có thể bị nhiễm trùng bởi các bệnh lậu, lao… Hoặc một số ít là do ảnh hưởng bởi dị tật vòi trứng…
- Một số nguyên nhân khác là do những triệu chứng về màng bụng, các cuộc giải phẫu cũ làm sẹo dính, viêm nhiễm ổ bụng bởi vỡ mủ ruột thừa, xơ tử cung làm tinh trùng khó di chuyển, chất nhờn cổ tử cung không tốt… Cũng có một số ít người tử cung lại có kháng thể chống tinh trùng, nhưng trường hợp này khá hiếm.
- Hiếm hơn nữa là những phụ nữ bị hội chứng rối loạn nhiễm sắc thể bẩm sinh, gọi là hội chứng Turner. Bình thường, nam giới có hai nhiễm sắc thể XY, nữ có hai nhiễm sắc thể XX. Người bị hội chứng Turner thì chỉ có một là X, không thể thụ thai vì tử cung hay buồng trứng bị teo không hoạt động được.
Nguyên nhân từ nam giới
- Có thể do việc sử dụng các loại thuốc lâu dài làm hại tinh và tinh trùng, như thuốc đau bao tử Tagamet, kháng sinh Erythromycin, Tetracycline, Septra, Furadantin, thuốc colchicin trị bệnh gout, thuốc lợi tiểu… dẫn đến vấn đề làm tinh trùng yếu, ít hoặc dị dạng. Những loại thuốc này có thể làm cho số tinh trùng bị giảm sút hoặc mất hẳn.
- Khoảng 6% số đàn ông hiếm muộn là do chứng "ẩn hoàn" (cryptorchidism). Tinh hoàn của thai nhi ban đầu nằm ở trong bụng. Khi sắp lọt lòng mẹ sẽ theo hai cái ống hai bên xuống bìu. Nếu một hay hai tinh hoàn còn nằm ở trong bụng, nghĩa là bị chứng ẩn hoàn. Khi đó cần phải mổ để đưa xuống đúng vị trí từ khi trẻ còn nhỏ, nếu để lâu dễ bị ung thư tinh hoàn. Người đàn ông bị ẩn hoàn, dù chỉ là một bên, thì việc sản xuất tinh trùng của tinh hoàn bên kia (nằm ở bìu như thường) cũng bị sút giảm.
- Ngoài ra, ở đàn ông cũng có người tự sinh ra kháng thể chống lại chính tinh trùng của mình. Thuờng thì tinh trùng nằm cô lập trong tinh hoàn, không giao tiếp với hệ tuần hoàn, nên những bạch cầu thuộc hệ thống miễn nhiễm không có dịp nhận biết tinh trùng để mà phản ứng lại. Nhưng nếu tinh hoàn bị chấn thương mạnh, bị xoắn, hoặc bị bệnh hoa liễu thì sự ngăn cách với hệ tuần hoàn bị ảnh hưởng, thành ra có thể sinh kháng thể tự hại tinh trùng của mình. Bệnh hoa liễu có thể làm hư ống dẫn tinh, cũng có người ống dẫn tinh bị nghẹt bẩm sinh.
- Mắc phải hội chứng Klinefelter. Đây là một bệnh bẩm sinh, do nhiễm sắc thể giới tính của nam đáng lẽ là XY, thì lại là XXY. Những người này thường không có tinh trùng.
- Các yếu tố trong sinh hoạt hàng ngày cũng có thể làm cho đàn ông bị yếu sinh lý như hút thuốc lá (làm cho tinh trùng di chuyển chậm), dùng rượu bia, ma tuý, mặc quần lót quá chật, béo phí… làm giảm lượng testosterone, và giảm số tinh trùng một cách đáng kể.
Ngoài các nguyên nhân trên, ngày nay những nghiên cứu cũng cho thấy stress cũng là một trong những yếu tố quan trọng gây ra chứng vô sinh ở nam giới.
Chữa trị như thế nào?
Các phác đồ điều trì hiếm muộn phổ biến thường tùy vào nguyên nhân, nhưng khả năng thành công trên mỗi bệnh nhân thường không dễ vì còn tùy thuộc vào rất nhiều yếu tố. Đơn giản nhất, là những trường hợp bất thường về rụng trứng. Thuốc Clomiphene giúp cho trứng rụng và giải quyết được một số lớn vụ hiếm muộn do trứng rụng. Thường thì nếu quá 3 kỳ kinh nguyệt mà không có kết quả thì không có hy vọng gì nhiều. Thuốc này hay làm cho sinh đôi , sinh ba, v.v…
Ngoài ra, thì tùy nguyên nhân mà cách chữa trị khác nhau. Có khi phải dùng những hormone khác. Có những trường hợp cần giải phẫu. Có những bệnh phải chữa bằng trụ sinh… Và hầu hết phải tìm đến "phao cứu sinh" là thụ thai nhân tạo.
Những kỹ thuật thụ tinh nhân tạo điển hình
1. Kỹ thuật tiêu chuẩn dùng đã lâu, là lấy trứng của người nữ hòa với tinh trùng người nam đã được rửa sạch để 48 giờ cho thành phôi, rồi đặt vào tử cung để tiếp tục mang thai.
2. Lấy một hay nhiều trứng hòa với tinh trùng như trên, nhưng thay vì đưa vào tử cung, lại đưa ngay vào ống dẫn trứng để sinh phôi tại đó (sau đó phôi tự động đi về tử cung như khi thụ tinh tự nhiên).
3. Cách thứ ba là hòa trứng với tinh trùng, rồi nuôi trong 24 giờ, sau đó mới đặt vào ống dẫn trứng như cách thứ hai.
4. Phương pháp tân tiến nhất, gọi là Tubal Embryo Transfer, viết tắt là TET thì nuôi lâu hơn 24 giờ mới chuyển vô ống dẫn trứng, cũng có khi giữ cái phôi đông lạnh để dành trước khi đưa vào ống dẫn trứng.
Theo Web Trẻ thơ
0 comments:
Post a Comment