ĐÌNH PHƯỚC LỘC

Làng Phước Lộc, nay là phường Phước Lộc thuộc thị xã La Gi, tỉnh Bình Thuận là một địa danh lâu đời. Khi xưa, đó là làng chài nằm bên bờ “cửa tấn La Di” (La Gi được viết là La Di) thuộc huyện Tuy Lý, là điểm cư dân đầu tiên được hình thành theo sự phát triển của hệ thống dịch trạm dưới thời triều Nguyễn.

Ảnh: Hoàng Lạc

Năm 1867-1870, cự Từ Ngọc Đức (1829-1894) quê Quảng Nam vào Phước Hải, Bà Rịa Vũng Tàu định cư, cùng nhóm dân miền Nam ra lập làng Phước Lộc. Song song với việc lập làng là dựng đình. Thế là Đình Phước Lộc được hình thành từ đây.

Ảnh: Hoàng Lạc

Đầu tiên, Đình được dựng trên gò đất cao nằm bên trái Trường Tiểu học Phước Hội 2 hiện nay. Những năm kháng chiến chống Pháp, Đình được chuyển về khuôn viên của Vạn Phước Lộc hiện giờ rồi bị cháy do tiêu thổ kháng chiến. Năm 1958, Đình được xây lại cùng với cụm Đền thờ Tiền Hiền, Dinh ông Nam Hải. Năm 1974, Đình được tái tạo lại như bây giờ. Suốt thời gian qua, Đình nằm trong tổ chức của Vạn Phước Lộc. Đây là ngôi Đình làng duy nhất còn sót lại của huyện Hàm Tân trước đây và nay là thị xã La Gi.

Cầm chầu - ảnh: Hoàng Lạc

Vạn Phước Lộc hàng năm có hai ngày Lễ Hội: Rằm tháng sáu là lễ hội ông Nam Hải, rằm tháng mười một là lễ hội Thành Hoàng của Đình làng. Lễ hội ông Nam Hải là lễ hội chính của Vạn. Trong những ngày này, Vạn tổ chức lễ cầu ngư, hát bộ, hò bá trạo, các hoạt động văn hóa khác… Lễ hội mang sắc thái tín ngưỡng và tập quán văn hóa vùng biển miền Trung. Việc  góp tài chính cho lễ hội chủ yếu là của chủ thuyền và các cơ sở kinh doanh sản xuất trên địa bàn (cát lái). Lễ hội Thành Hoàng tổ chức đơn giản hơn: các hoạt động văn hóa hầu như không có, thi thoảng đôi ba năm mới có đoàn hát bộ về diễn, chủ lễ là một vị của Ban trị sự Vạn.

Hát bộ - ảnh: Hoàng Lạc

Kinh phí cho lễ hội Thành Hoàng chủ yếu là phần kết dư còn lại của lễ hội ông Nam Hải do cát lái đóng góp. Thành Hoàng làng Phước Lộc là người khai sáng vùng đất này được các vua triều Nguyễn sắc phong: “Thượng đẳng Thần”; còn ông Nam Hải được sắc phong: “Trung đẳng thần”. Việc thờ và tổ chức lễ hội Thành Hoàng là truyền thống văn hóa đẹp và lâu đời của dân tộc. Mái đình gắn kết với làng nước (gọi tắt là đình làng) là bản sắc văn hóa của tộc Việt. Những năm gần đây, hưởng ứng phong trào hành trình văn hóa về nguồn, nhiều nơi đã tổ chức lễ hội đình rất long trọng với nhiều hoạt động văn hóa rầm rộ, con cháu của làng ở khắp nơi tụ hội về, chính quyền địa phương đứng ra làm chủ lễ để gắn kết "Làng" với “Nước”. Nhưng suốt mấy chục năm nay, tại đây có Đình, có "Làng" nhưng chưa có “Nước”.

Video hát bộ (Hoàng Lạc)

Đình Phước Lộc là ngôi Đình duy nhất được lập và còn tồn tại của thị xã La Gi trên 100 năm. Với chiều dài lịch sử và đặc điểm văn hóa như thế, Đình Phước Lộc phải là nơi tụ hội của các tầng lớp nhân dân trên địa bàn thị xã không chỉ của hội Vạn; lễ hội Thành Hoàng thật sự phải là ngày hội lớn đúng với tầm vóc văn hóa, và lịch sử, sớm trở thành điểm tham quan và du lịch của thị xã La Gi trong tương lai.

Bài, video, ảnh: Hoàng Lạc